จาก GSP สู่การทบทวนภาษี: เส้นทางที่ไทยต้องมองให้ขาด
การค้าระหว่างไทยกับสหรัฐไม่ใช่แค่เรื่องส่งออกแล้วรับเงิน มันเต็มไปด้วยนโยบาย ภาษี และแรงกดดันทางภูมิรัฐศาสตร์ที่เปลี่ยนไปทุกปี โดยเฉพาะหลังการระงับสิทธิพิเศษ GSP ที่เคยช่วยให้สินค้าบางรายการส่งออกได้โดยไม่เสียภาษี สหรัฐอเมริกาตั้งคำถามเรื่องมาตรฐานแรงงาน สิทธิแรงงาน และสิ่งแวดล้อม — ซึ่งไม่ใช่แค่เรื่องในประเทศ แต่กลายเป็น “การบ้านระยะยาว” ที่รัฐและเอกชนไทยต้องทำ
GSP ไม่ได้หาย แต่โอกาสเปลี่ยน
การสิ้นสุดสิทธิพิเศษอาจฟังดูแย่ แต่ถ้ามองลึกลงไป — นี่คือโอกาสให้ไทย “รีแบรนด์” ตัวเองจากผู้ผลิตราคาถูก สู่คู่ค้าที่มีมูลค่าเพิ่ม เช่น สินค้าคุณภาพสูงหรือเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งตลาดสหรัฐกำลังให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ
แรงกดดัน หรือโอกาสซ่อนอยู่ใต้แรงเสียดทาน?
คำถามสำคัญคือ ไทยควร “ลดการพึ่งพา” สหรัฐฯ หรือไม่? คำตอบอาจไม่ตรงไปตรงมา เพราะแม้ตลาดสหรัฐมีการแข่งขันสูงและมีกฎระเบียบเข้มข้น แต่ก็ยังเป็นตลาดขนาดใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งที่ให้กำไรสูง
โครงสร้างส่งออกไทยพึ่งพาสหรัฐแค่ไหน?
ในปีที่ผ่านมา สหรัฐอเมริกาเป็นคู่ค้าส่งออกรายใหญ่อันดับ 2 ของไทย โดยเฉพาะกลุ่มสินค้าชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เครื่องจักร และอาหารแปรรูป การถูกปรับขึ้นภาษีเพียงไม่กี่เปอร์เซ็นต์ อาจส่งผลถึงผู้ประกอบการนับพันราย
แต่ก็เปิดช่องให้ขยับตัว
แรงกดดันอาจกระตุ้นให้ไทยหันไปพัฒนา R&D, ระบบตรวจสอบย้อนกลับ หรือมาตรฐาน ESG ซึ่งจะทำให้แข่งขันได้ดีขึ้นทั้งในสหรัฐและตลาดโลก เช่น สหภาพยุโรปหรือญี่ปุ่นที่มองหาพาร์ตเนอร์แบบเดียวกัน
สิ่งที่ไทยควรทำจากนี้
จะสู้หรือจะถอย? ไทยมี 3 ทางเลือกหลักในเกมนี้
1. ยกระดับมาตรฐานแรงงานและสิ่งแวดล้อม
ไม่ใช่แค่เพื่อตอบโจทย์ GSP หรือเลี่ยงภาษี แต่นี่คือ “มาตรฐานใหม่ของโลก” ที่จะกลายเป็น baseline ของทุกตลาด
2. หาตลาดใหม่แบบไม่ทิ้งของเดิม
กลุ่ม BRICS, ตะวันออกกลาง หรือเอเชียใต้ อาจเป็นทางเลือกใหม่ แต่ต้องไม่ตัดขาดจากสหรัฐ เพราะไม่มีตลาดไหน “แทนที่” ได้สมบูรณ์
3. เร่งข้อตกลง FTA รายประเทศ
การมี FTA แบบทวิภาคีระหว่างไทยกับสหรัฐ (หรืออย่างน้อยบางรัฐ/กลุ่มธุรกิจ) จะช่วยลดแรงเสียดทานลงได้มาก ทั้งในแง่ภาษีและเงื่อนไขพิเศษ แล้วไทยจะยืนตรงไหนในเกมนี้? บางที “แรงกดดัน” อาจไม่ใช่สิ่งที่ควรกลัวที่สุด — แต่คือเครื่องชี้ว่าเราจะอยู่ตรงไหนบนเวทีโลก ถ้าไทยใช้ช่วงเวลานี้เพื่อปรับตัว เชื่อมโยงคุณค่า และสร้างพันธมิตรอย่างฉลาด จุดที่เคยเป็นจุดอ่อน อาจกลายเป็นจุดแข็งในระยะยาวก็ได้
