สงครามไม่ต้องใช้ปืน ถ้าใช้ “แพลตฟอร์ม” ได้เหนือกว่า

“สงครามยุคนี้ไม่ต้องยึดพื้นที่ แต่ยึดใจคน และใจคนอยู่ในมือถือ”
นี่คือคำพูดของผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงระดับโลก ที่อธิบายปรากฏการณ์การใช้ “แพลตฟอร์ม” เป็นอาวุธยุทธศาสตร์ในศตวรรษที่ 21

ถ้ามองย้อนกลับไปในอดีต การทำสงครามต้องใช้กองทัพ รถถัง และปืนใหญ่
แต่ในวันนี้ สิ่งที่ทรงอิทธิพลกว่าอาวุธ คือ “อัลกอริทึม” และ “การควบคุมการเข้าถึงข้อมูล”

ลองนึกถึงเหตุการณ์ใหญ่ในโลก เช่น สงครามรัสเซีย–ยูเครน ความขัดแย้งระหว่างจีนกับสหรัฐ หรือการเปลี่ยนแปลงการเมืองในประเทศต่าง ๆ
เบื้องหลังความเคลื่อนไหวจำนวนมากคือ การวาง narrative ผ่านแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เพื่อชี้นำความคิดของประชาชนในระดับโลก

แพลตฟอร์ม = อำนาจใหม่

แพลตฟอร์มอย่าง Facebook, TikTok, X, และ YouTube ไม่ได้เป็นแค่พื้นที่สื่อสารอีกต่อไป
แต่กลายเป็น “สนามรบเงียบ” ที่การชนะไม่ได้วัดจากจำนวนผู้เสียชีวิต แต่จาก “การเปลี่ยนแปลงความคิด” และ “พฤติกรรมของผู้ใช้”

ตัวอย่างเช่น…

• การแบนบัญชีหรือโพสต์บางประเภท ในช่วงวิกฤต ทำให้เกิดมุมมองแบบด้านเดียว

• การผลักเนื้อหา (content pushing) ที่เข้ากับเป้าหมายบางอย่าง เช่น ชาติพันธมิตร เทคโนโลยีบางประเภท หรือทิศทางทางการเมือง

• การลบประวัติศาสตร์ทางดิจิทัล โดยอัลกอริทึมที่เลือกไม่แสดงเนื้อหาบางอย่าง

สิ่งเหล่านี้สะท้อนว่า...ผู้ที่ “ถือกุญแจ” ควบคุมแพลตฟอร์ม เปรียบเหมือนผู้ที่ควบคุมศูนย์บัญชาการของโลก

เมื่อการต่อสู้ไม่ใช่แค่เรื่องเทคโนโลยี แต่เป็นเรื่อง "ความจริง"

ความน่ากลัวของสงครามยุคแพลตฟอร์ม คือ ไม่รู้ว่าใครยิงก่อน
เพราะการบิดเบือน (manipulation) ถูกทำอย่างแนบเนียน และมักอ้างว่า “เป็นข้อมูลที่ผู้คนอยากเห็น” ทั้งที่มันคือสิ่งที่ระบบอยากให้เห็น

นี่ไม่ใช่การกล่าวหาว่าทุกแพลตฟอร์มมีเจตนาร้าย
แต่ในโลกที่ “ความจริง” และ “การเข้าถึงความจริง” ถูกจัดอันดับโดยระบบ เราจำเป็นต้องตั้งคำถามอยู่เสมอว่า...

ข้อมูลที่เราเห็น คือสิ่งที่โลกกำลังเป็น หรือเป็นสิ่งที่มีใคร “อยากให้เราเชื่อว่าเป็น”?

แล้วคนธรรมดาควรทำอย่างไร?

เราอาจไม่มีอำนาจเท่าผู้พัฒนาแพลตฟอร์ม
แต่สิ่งที่เราทำได้คือ

• รู้เท่าทันวิธีการทำงานของระบบ
• ไม่แชร์ข้อมูลโดยไม่ตรวจสอบ
• และฝึกนิสัยการเสพข้อมูลแบบมีสติ

เพราะแม้เราจะไม่ได้เริ่มสงครามนี้
แต่เราทุกคน “คือเป้าหมาย” ที่ทุกฝ่ายอยากได้ไปอยู่ในฝั่งของตน

จบอย่างไม่ต้องยิง

บางที...สงครามยุคใหม่ไม่ต้องการให้ใครตาย
แต่ต้องการให้คน เชื่อในสิ่งที่อยากให้เชื่อ เท่านั้นเอง
คำถามคือ — วันนี้คุณเลือกเชื่ออะไร และเชื่อเพราะอะไร?