AI ของประเทศไทย: จะเป็นเครื่องมือของใคร? จุดเปลี่ยนอยู่ตรงไหนกันแน่

AI หรือปัญญาประดิษฐ์ ไม่ได้เป็นแค่เครื่องมือไฮเทคอีกต่อไป แต่มันเริ่มกลายเป็น "กำลังเสริม" ที่มีอิทธิพลต่อการบริหารงานภาครัฐ การตัดสินใจขององค์กรใหญ่ และแม้แต่การมีส่วนร่วมของประชาชน แล้วคำถามสำคัญคือ... “AI ของประเทศไทย ควรจะเป็นของใคร?”

ในหลายประเทศ AI ถูกใช้เพื่อสร้างความโปร่งใส เช่น EU มีแนวทาง “AI Watch” เพื่อจับตาการใช้งาน AI ในหน่วยงานรัฐ ส่วน อินเดีย ก็เริ่มใช้ AI วิเคราะห์ความผิดปกติในโครงการก่อสร้างของรัฐ เพื่อป้องกันการทุจริต

แล้วประเทศไทยล่ะ...เราอยู่ตรงไหน?

AI จะเป็นของรัฐหรือของประชาชน อยู่ที่ว่าใครใช้ก่อนและใช้เพื่ออะไร

ทิศทางของ AI ขึ้นอยู่กับการออกแบบระบบและโครงสร้างการควบคุม ตั้งแต่

ใครเป็นคนตั้งโจทย์?
ใครเข้าถึงข้อมูล?
ใครสามารถตรวจสอบการทำงานของ AI ได้บ้าง?

ถ้า AI ถูกจำกัดให้อยู่ในมือของหน่วยงานรัฐหรือองค์กรเอกชนขนาดใหญ่ ก็มีโอกาสสูงที่มันจะเป็นเครื่องมือเพื่อ “ควบคุม” แทนที่จะ “เสริมพลัง” ให้ประชาชน

แต่ถ้า AI ถูกออกแบบให้ทุกคนมีสิทธิ์เข้าถึง มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ และส่งเสริมให้คนทั่วไปใช้ AI เพื่อแก้ปัญหาในระดับชุมชน เมื่อนั้น AI จะเป็นของประชาชนอย่างแท้จริง

ตัวอย่างจุดเปลี่ยนที่ควรจับตาในไทย

1. ระบบ ‘Traffy Fondue’ จาก NECTEC
เริ่มต้นจากไอเดียง่าย ๆ ที่ให้ประชาชนแจ้งปัญหาท้องถิ่นผ่านมือถือ เช่น ถนนพัง ไฟเสีย ขยะไม่เก็บ ตอนนี้ถูกนำไปใช้งานจริงในหลายจังหวัด และข้อมูลจากประชาชนถูกรวบรวมเพื่อวิเคราะห์แนวโน้มปัญหา — นี่คือการใช้ AI เป็น “หูตาประชาชน”

2. โครงการ “AI For Thai” จาก DEPA
เป็นการเปิด API ให้คนทั่วไปใช้ประโยชน์จาก AI ด้านภาษาไทย เช่น แปลงเสียงเป็นข้อความ วิเคราะห์ความคิดเห็น ฯลฯ จุดนี้น่าสนใจเพราะเปิดให้เอกชนรายเล็กและนักพัฒนาเข้ามามีส่วนร่วมใน ecosystem

3. การเริ่มร่างกฎหมาย AI และ Data Governance
กระบวนการยกร่างกฎหมายเกี่ยวกับ AI ในไทยเริ่มถูกพูดถึงมากขึ้น — ถ้าประชาชนไม่เข้าไปมีส่วนร่วม เสียงของภาคธุรกิจและรัฐอาจกลายเป็นเสียงหลักในการกำหนดอนาคตของเทคโนโลยีนี้

เรากำลังยืนอยู่ตรงไหนของเส้นแบ่งนั้น

ในวันนี้ ประเทศไทยยังไม่ได้มีทิศทางที่ชัดเจนว่า AI จะเป็นเครื่องมือของ “รัฐที่รวมศูนย์” หรือ “ประชาชนที่กระจายอำนาจ” แต่สิ่งหนึ่งที่แน่ชัดคือ “จุดเปลี่ยน” มันเริ่มขึ้นแล้ว

คำถามคือ…เราจะอยู่เฉย ๆ หรือจะร่วมกันกำหนดทิศทาง

ชวนคิด

ถ้า AI คือไฟ—มันให้พลังงานได้ แต่ก็เผาไหม้ได้เช่นกัน
อยู่ที่ว่า...ใครเป็นคนถือคบเพลิง และใช้มันเพื่อส่องทางให้ใคร
วันนี้คุณอาจยังไม่ได้ใช้ AI แต่ถ้ามันใช้คุณอยู่...คุณรู้ตัวหรือยัง?

“คุณกำลังทิ้งอะไรไว้บนโลกออนไลน์? สำรวจรอยเท้าดิจิทัลของตัวเอง”

ทุกครั้งที่คุณคลิก แชร์ หรือกดไลก์ มีข้อมูลบางอย่างถูกบันทึกไว้โดยคุณไม่รู้ตัว รอยเท้าดิจิทัลตามติดเราไปตลอด

มือถือรุ่นใหม่กำลังมา... แต่เราพร้อมใช้มัน ‘ให้คุ้มจริง ๆ’ แล้วหรือยัง?

มือถือใหม่ออกทุกปี แต่เราใช้ศักยภาพมันได้เต็มที่แค่ไหน? สำรวจวิธีใช้มือถือให้คุ้ม ไม่ใช่แค่ถ่ายรูปและแชต

เมื่อหนี้สาธารณะกำลังใกล้แตะ 70%: เราควรกังวลไหม?

หนี้สาธารณะไทยใกล้แตะ 70% ของ GDP หลายคนเริ่มตั้งคำถาม—เรากำลังเสี่ยงวิกฤตการคลัง หรือแค่เป็นเรื่องที่ดูน่ากลัวเกินจริง?

เศรษฐกิจไทยผูกกับใครมากที่สุด? คำตอบไม่ได้มีแค่จีน

เมื่อพูดถึงคู่ค้าหลักของไทย หลายคนมักนึกถึงจีน แต่เบื้องหลังยังมีอีกหลายประเทศที่ส่งอิทธิพลต่อเศรษฐกิจไทยอย่างคาดไม่ถึง

ทำไมแพลตฟอร์มขายของมือสอง ถึงยังไม่เปรี้ยงในไทยเหมือนต่างประเทศ?

ของมือสองไม่ใช่ของน่าอายอีกต่อไป แต่ทำไมแพลตฟอร์มมือสองในไทยถึงยังไม่ปัง? ลองมองให้ลึกกว่าราคา แล้วคุณอาจเข้าใจมากขึ้น

ตลาดหุ้นพุ่งจากกระแส AI: แล้วคนธรรมดาจะเกาะขบวนยังไง?

AI ดันหุ้นเทคโนโลยีทะยานต่อเนื่อง คนธรรมดาจะลงทุนยังไงให้ไม่หลุดขบวน? มาดูแนวทางเข้าใจง่ายและปลอดภัยไว้พิจารณากัน