ปรากฏการณ์: นายกฯ เปลี่ยน 3 คนใน 3 วัน — เกิดอะไรขึ้น?
เหตุการณ์ที่หลายคนในโซเชียลพากันตั้งคำถาม เมื่อประเทศไทยมีการเปลี่ยนตัวนายกรัฐมนตรีถึง 3 คนภายในเวลาเพียง 72 ชั่วโมง ทั้งหมดเกิดจากการเปลี่ยนผ่านทางกฎหมาย, การรักษาราชการแทน และกระบวนการในรัฐสภา แม้จะเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ แต่ภาพที่ออกมากลับสะท้อนถึงความไม่เสถียร ความเร่งรีบ และการขาดฉันทามติ ซึ่งยิ่งตอกย้ำคำถามเก่า ๆ ว่า “เรามีรัฐบาลเพื่อประชาชน หรือเพื่อประคองอำนาจ?”
สาเหตุ: เกมการเมือง หรือความจำเป็นจริง?
เงื่อนไขกฎหมายเปิดช่องให้เปลี่ยนผู้นำรวดเร็ว
ในบางกรณี เช่น นายกฯ ลาออก, พ้นตำแหน่ง, หรือมีคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ระบบจะมีการแต่งตั้ง “ผู้รักษาราชการแทน” ตามลำดับอาวุโสของรองนายกรัฐมนตรี จึงทำให้เกิดการเปลี่ยนตัวชั่วคราวหลายครั้ง
การเมืองที่ไร้ฉันทามติ ทำให้เกิดสุญญากาศอำนาจ
หากไม่มีพรรคใดสามารถจัดตั้งรัฐบาลได้อย่างชัดเจน หรือมีการต่อรองจนล่าช้า ก็อาจเกิด “ช่องว่างของอำนาจ” ที่นำไปสู่การเปลี่ยนตัวผู้นำแบบฉับพลัน
ผลกระทบ: จากความมั่นใจสู่ความไม่แน่นอน
นักลงทุนขาดความเชื่อมั่น
ตลาดหุ้นตอบสนองต่อความไม่แน่นอนโดยตรง ค่าเงินบาทผันผวน และการลงทุนจากต่างชาติอาจชะลอตัว เพราะนักลงทุนต้องการความชัดเจนของนโยบาย
ประชาชนรู้สึกว่า “ไม่มีใครอยู่ในอำนาจนานพอจะรับผิดชอบ”
การเปลี่ยนผู้นำอย่างรวดเร็วทำให้การขับเคลื่อนนโยบายต่าง ๆ ชะงักงัน แผนการที่วางไว้ก่อนหน้าอาจถูกพับหรือล้มกลางทาง
ข้าราชการและระบบราชการสะดุด
การปรับเปลี่ยนผู้นำบ่อยครั้งทำให้การทำงานในระดับล่างต้องหยุดรอคำสั่งใหม่ เป็นวงจรที่ทำให้ประสิทธิภาพการบริหารลดลง
ทางออก: เสถียรภาพต้องเริ่มจากการวางระบบ
ระบบที่ “กันกระแทก” ควรออกแบบให้รองรับความเปลี่ยนแปลง
การมีผู้นำสำรองหรือระบบรักษาการไม่ใช่เรื่องผิด แต่ควรมีหลักประกันว่าระบบจะไม่ถูกใช้เป็นช่องทางเล่นเกมการเมือง
ความโปร่งใสและการสื่อสารต่อสาธารณะต้องมาก่อน
การเปลี่ยนผู้นำควรมีการแถลงและอธิบายต่อประชาชนอย่างชัดเจน มิใช่ปล่อยให้เกิดช่องว่างของความเข้าใจ ที่อาจนำไปสู่ความไม่ไว้วางใจ
บางครั้ง การเปลี่ยนแปลงในทางการเมืองไม่ได้วัดกันแค่ “ถูกต้องตามกฎหมาย” แต่ต้องตอบคำถามว่า “เป็นธรรมกับประชาชนหรือไม่” และยิ่งเมื่อผู้นำหมุนเวียนเร็วเกินไป สิ่งที่อาจหายไปก็คือความต่อเนื่องในการดูแลชีวิตของคนธรรมดา ๆ — ที่ไม่ได้เล่นเกมอำนาจกับใครเลย
ข้อมูลอ้างอิง
- รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
- เอกสารวิเคราะห์จากสถาบันพระปกเกล้า
- รายงานตลาดจากตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET)
