AI รู้จักเราแค่ไหน? — คำตอบอยู่ในการคลิกที่เรามองข้าม

คลิกหนึ่งครั้ง = ข้อมูลหนึ่งก้อน

ทุกครั้งที่เราคลิกลิงก์ อ่านโพสต์ ดูคลิป หรือกด “ไลก์” สิ่งเหล่านี้ไม่เคยหายไปในอากาศ แต่กลายเป็นชุดข้อมูลที่ระบบ AI นำไปวิเคราะห์อย่างเงียบ ๆ เพื่อ "รู้จัก" เราให้มากขึ้น แม้เราจะไม่รู้ตัวว่าได้บอกอะไรออกไปบ้างก็ตาม

ระบบรู้ได้อย่างไรว่าเราชอบอะไร?

การทำงานของ AI ไม่ได้ใช้ความรู้สึก แต่มันสังเกตพฤติกรรม เช่น เราใช้เวลาอยู่กับวิดีโอแบบไหน, อ่านหัวข้ออะไรจบ หรือซื้อของเวลาใด ข้อมูลเหล่านี้ถูกนำไปวิเคราะห์ร่วมกันจนได้ “ภาพจำลองของเรา” แบบละเอียดระดับบุคคล

พฤติกรรมเล็ก ๆ แต่สร้างโปรไฟล์ขนาดใหญ่

ลองจินตนาการว่า ทุกการคลิกคือการตอบแบบสอบถามแบบไม่รู้ตัว - คุณคลิกดูคลิปสัตว์น่ารัก? → สนใจสิ่งเบาสมอง - คุณอ่านข่าวเศรษฐกิจทุกเช้า? → เป็นไปได้ว่าคุณทำงานสายการเงิน - คุณหยุดดูโฆษณารองเท้าแต่ไม่ได้ซื้อ? → คุณ “เกือบจะสนใจ” สิ่งเหล่านี้รวมกันกลายเป็นโมเดลที่ AI ใช้ “คาดเดา” พฤติกรรมในอนาคต — และบ่อยครั้งที่มันเดาได้แม่นกว่าคนใกล้ตัวเสียอีก

เราคือ “ข้อมูล” หรือ “คน” กันแน่?

เมื่อข้อมูลกลายเป็นตัวตน

ไม่ใช่แค่รู้ว่าเราคือใคร ระบบสามารถนำข้อมูลไปจัดกลุ่มเทียบกับคนอื่น ๆ ที่มีพฤติกรรมคล้ายกัน เพื่อกำหนด “โปรไฟล์ตลาด” ให้เรา เช่น - คุณอาจถูกจัดอยู่ในกลุ่ม “สายสุขภาพที่สนใจเทคโนโลยี” - หรือ “กลุ่มผู้บริโภควัยกลางคนที่เชื่อในข่าวท้องถิ่น” ซึ่งนำไปสู่การเสนอเนื้อหาหรือโฆษณาเฉพาะทาง โดยที่เราไม่เคยบอกตรง ๆ เลยว่าเราสนใจสิ่งนั้น

AI ไม่ได้คิดเอง แต่มันเรียนรู้จากเรา

ระบบ AI ไม่มีอารมณ์ ไม่มีความคิดเห็น แต่มัน “สร้าง” ความเข้าใจผ่านข้อมูลจำนวนมาก หากเราใส่ความลำเอียง ความกลัว หรือความเชื่อบางอย่างลงไปในสิ่งที่เราคลิก… ระบบก็จะเรียนรู้แบบนั้น

บางที AI อาจไม่รู้จัก “ตัวตนจริง ๆ” ของเรา แต่มันรู้จักพฤติกรรมที่เราสร้างขึ้นทุกวัน การคลิกแต่ละครั้งจึงไม่ใช่เรื่องเล็ก เพราะมันค่อย ๆ ปั้น “เวอร์ชันของเรา” ขึ้นมา — จนบางที เราเองก็ตามมันไม่ทัน

ข้อมูลอ้างอิง

• Shoshana Zuboff, The Age of Surveillance Capitalism
• MIT Technology Review – “AI Knows You Better Than You Think”
• European Data Protection Board – Guidelines on Behavioral Tracking