“เอเจนซี่ไม่ได้ซื้อข่าว...แต่ซื้อคนดู”

เมื่อคนดูกลายเป็นสินค้า

ในอดีต “ข่าว” คือสิ่งที่สื่อเลือกนำเสนอเพื่อแจ้งข้อมูลสำคัญให้ประชาชนรู้เท่าทันโลก แต่ในวันนี้ สื่อจำนวนมากต้องอยู่รอดด้วย “โฆษณา” และกลายเป็นว่าเอเจนซี่ — ผู้ควบคุมงบโฆษณาจากแบรนด์ใหญ่ — กลับกลายเป็นผู้ชี้ชะตาเนื้อหาข่าวแบบเงียบ ๆ สิ่งที่เอเจนซี่ซื้อ ไม่ใช่คุณภาพของเนื้อหา แต่คือ “ความสนใจของคนดู”

ปรากฏการณ์ที่สื่อปรับตัว…แต่ประชาชนอาจไม่ได้รับรู้

คุณเคยรู้สึกไหมว่าเนื้อหาหลายสื่อเริ่มคล้ายกัน? เหตุผลหนึ่งคือหลายแพลตฟอร์มถูกกำหนดโดย "ตัวเลขคนดู" มากกว่าหลักวิชาชีพ เพราะถ้ายอดไม่ดี โฆษณาก็ไม่มา และถ้าโฆษณาไม่มา สื่อก็อยู่ไม่ได้ สื่อจึงไม่ใช่แค่ผู้รายงาน แต่เป็น “พื้นที่แสดงตัวเลข” ที่ให้เอเจนซี่ใช้พิจารณาว่า จะซื้อหรือไม่ซื้อ

โครงสร้างอำนาจที่กลับด้าน

ในทางทฤษฎี สื่อควรสะท้อนความเป็นจริง เพื่อประชาชนใช้ตัดสินใจอย่างมีข้อมูล แต่ในทางปฏิบัติ สื่อบางส่วนต้องประนีประนอมกับเนื้อหาที่ “ไม่กระทบแบรนด์” จึงไม่แปลกที่บางข่าว “หายไปจากสื่อ” หรือบางเรื่อง “ถูกเล่าให้เบาบาง” เราจึงอยู่ในโลกที่ “ความจริง” ต้องต่อคิวแพ้ “ความนิยม” เพราะถ้ายอดไม่ดี…ใครจะมาลงโฆษณา?

คนดูมีส่วนสร้างระบบนี้…โดยไม่รู้ตัว

ความเป็นจริงคือ เอเจนซี่วัดจากสิ่งที่ “คนดูคลิก” ไม่ใช่สิ่งที่ “คนควรรู้” ทุกการกดไลก์ แชร์ หรือดูจบ คือสัญญาณที่ทำให้ระบบเชื่อว่า “นี่แหละคือเนื้อหาที่ควรผลิตซ้ำ” และยิ่งเราไม่จ่ายเงินเพื่อสนับสนุนสื่อดี ๆ ก็ยิ่งทำให้ “คุณค่าข่าว” ถูกวัดด้วยแค่ยอดวิวเท่านั้น

ถ้าเราไม่เปลี่ยนวิธีสนับสนุนสื่อที่เราอยากให้คงอยู่
ก็อาจถึงวันที่ไม่มีใครพูดในสิ่งที่ควรถูกพูดอีกต่อไป
ไม่ใช่เพราะไม่มีคนกล้า แต่เพราะไม่มีคนดูที่ยินดีจ่าย...เพื่อความจริง