เคยสงสัยไหมว่าทำไมบางคนถึงรู้สึกกับสิ่งรอบตัวได้แรงกว่าอีกคน ทั้งที่เจอสถานการณ์คล้ายกัน? บางคนแค่เสียงดังนิดเดียวก็สะเทือนใจ บางคนกลับเฉยเมยเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น ล่าสุด ทีมนักวิจัยจาก King’s College London ค้นพบคำตอบที่อาจซ่อนอยู่ใน “ยีน” ของเรา
นักวิจัยวิเคราะห์ข้อมูลจากฝาแฝดกว่า 22,000 คู่ เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างพันธุกรรมกับการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม พบว่ายีนบางตัวมีบทบาทสำคัญในการควบคุมความไวของสมองต่อสิ่งกระตุ้นภายนอก ซึ่งอาจส่งผลต่อพฤติกรรม อารมณ์ และแม้กระทั่งความเสี่ยงของโรคทางจิตเวช เช่น ภาวะซึมเศร้า สมาธิสั้น หรือออทิสติก
"ยีนแห่งความไว" คืออะไร?
ในงานวิจัยนี้ นักวิทยาศาสตร์พบว่ายีนบางกลุ่มมีส่วนเกี่ยวข้องกับความสามารถของสมองในการประมวลผลข้อมูลจากสิ่งแวดล้อม เช่น เสียง แสง หรือแม้แต่คำพูดของคนรอบข้าง คนที่มียีนเหล่านี้ในระดับสูงอาจตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้แรงกว่า — ทั้งทางบวกและทางลบ
ที่น่าสนใจคือ ความไวต่อสิ่งแวดล้อมไม่ได้แปลว่าเป็นข้อเสียเสมอไป หากได้รับการเลี้ยงดูหรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเติบโต คนกลุ่มนี้มักมีความคิดสร้างสรรค์ เห็นอกเห็นใจผู้อื่น และสามารถพัฒนาศักยภาพทางอารมณ์ได้ดี
พันธุกรรมไม่ใช่คำตัดสิน
ถึงแม้ยีนจะมีบทบาทสำคัญ แต่ก็ไม่ใช่ทั้งหมด สิ่งแวดล้อม การเลี้ยงดู และประสบการณ์ชีวิตก็ล้วนเป็นปัจจัยร่วมที่หล่อหลอมความเป็นเรา การเข้าใจว่าตัวเองหรือคนใกล้ตัวอาจมี “ความไวต่อสิ่งแวดล้อม” มากเป็นพิเศษ จึงไม่ใช่เรื่องผิด แต่กลับช่วยให้เราปรับวิธีสื่อสาร เข้าใจ และสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีขึ้นได้
บางที การรู้ว่าความเปราะบางนั้นมีที่มา ก็อาจทำให้เรามองกันด้วยความเข้าใจมากกว่าเดิมก็ได้นะครับ
แหล่งอ้างอิง:
- King’s College London - Research on Environmental Sensitivity Genes
- Assary, E. et al. (2024). Genetic Sensitivity to the Environment. Nature Human Behaviour
