เมื่อภาษีไม่ได้มีแค่เรื่อง "เก็บเงินรัฐ" แต่เป็นเครื่องมือเชิงอำนาจ
ในโลกที่การค้าระหว่างประเทศซับซ้อนขึ้นทุกวัน “ภาษี” ไม่ได้หมายถึงแค่รายได้ของรัฐอีกต่อไป แต่กลายเป็น “อาวุธเจรจา” ที่ทรงพลัง โดยเฉพาะในเวทีเศรษฐกิจโลก นโยบายภาษีนำเข้าสินค้าจากต่างประเทศ เช่น ภาษีคาร์บอน (Carbon Border Tax), ภาษีความยั่งยืน หรือแม้กระทั่งภาษีตอบโต้ทางการค้า ถูกใช้เพื่อควบคุม ทดสอบอำนาจ และ “บีบ” ประเทศคู่ค้าให้อยู่ในกรอบ
นโยบายภาษีใหม่ของ EU และสหรัฐ: ส่งสัญญาณอะไรถึงไทย
Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)
สหภาพยุโรปเริ่มบังคับใช้ CBAM โดยมีเป้าหมายลดคาร์บอนจากสินค้านำเข้า เช่น เหล็ก ซีเมนต์ ปุ๋ย ซึ่งไทยเป็นหนึ่งในประเทศผู้ส่งออกวัตถุดิบเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง หากไทยไม่ปรับกระบวนการผลิตให้สะอาดขึ้น ก็ต้องจ่ายภาษีเพิ่มทันทีเมื่อสินค้าเข้าสู่ EU
ภาษี “ยั่งยืน” และ ESG
สหรัฐฯ เริ่มเข้มกับมาตรฐาน ESG (สิ่งแวดล้อม-สังคม-ธรรมาภิบาล) ที่เกี่ยวข้องกับการจ้างแรงงาน, การใช้พลังงานสะอาด, และความโปร่งใสของบริษัท สิ่งเหล่านี้อาจไม่ใช่ภาษีตรง ๆ แต่คือกำแพงทางการค้าใหม่ที่หากไม่ปรับตัว ก็อาจถูกกันออกจากตลาด
ผลกระทบต่อผู้ประกอบการไทย: ต้นทุนที่มองไม่เห็น
ต้องปรับโครงสร้างการผลิต
ผู้ส่งออกต้องลงทุนในระบบที่สะอาดขึ้น เช่น พลังงานหมุนเวียน, ลดการปล่อยคาร์บอน, หรือเปลี่ยนวัตถุดิบใหม่ ซึ่งหมายถึงต้นทุนที่เพิ่มขึ้น แต่หลีกเลี่ยงไม่ได้
ความเสี่ยงที่ไม่ใช่แค่เรื่องสินค้า
ธุรกิจไทยจำนวนมากยังพึ่งพาการจ้างแรงงานราคาถูก หรือมีระบบตรวจสอบห่วงโซ่อุปทานไม่เข้มข้น — สิ่งเหล่านี้อาจกลายเป็นจุดอ่อนเมื่อประเทศคู่ค้าตรวจสอบย้อนกลับได้ทั้งหมด
แล้วไทยควรทำอย่างไร? — โอกาสแฝงท่ามกลางความท้าทาย
-
ปรับนโยบายภาครัฐ: ส่งเสริมการลงทุนที่ยั่งยืน, ให้แรงจูงใจด้านภาษีสำหรับบริษัทที่ปรับตัว
-
ร่วมมือระดับภูมิภาค: ใช้พลังของอาเซียนเจรจาในนามกลุ่ม เพื่อถ่วงดุลประเทศมหาอำนาจ
-
สร้างแบรนด์ระดับโลก: แสดงจุดยืนไทยว่า “เราเป็นผู้ผลิตที่ใส่ใจต่อโลก” ไม่ใช่แค่ผู้ตามกติกา
บางครั้งสิ่งที่ดูเป็น “กติกาใหม่” อาจเป็นเครื่องมือเก่าในหน้าตาใหม่ — ใครอ่านเกมนี้ไม่ออก อาจไม่ได้แค่เสียเปรียบทางภาษี... แต่อาจตกขบวนทั้งระบบ
ข้อมูลอ้างอิง
- European Commission – CBAM
- WTO Reports on Trade Policy Review
- World Bank – ESG and Global Supply Chain Impacts
