กัญชาถูกปลดล็อก...แต่ไม่เคยถูกปล่อยจริง
แม้ประเทศไทยจะเป็นประเทศแรกในเอเชียที่ปลดล็อกกัญชาเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ในปี 2022 แต่ในทางปฏิบัติ เส้นแบ่งระหว่าง “ยา” กับ “สารเสพติด” กลับยังไม่ชัดเจน บทบาทของกัญชาจึงเดินอยู่ในพื้นที่สีเทา ทั้งในกฎหมาย และในชีวิตจริงของผู้คน
ทำไมไทยจึงหันกลับมาควบคุมอีกครั้ง?
เสียงสะท้อนจากสังคม
มีรายงานจากหลายโรงเรียนและชุมชนว่ามีการใช้กัญชาในหมู่วัยรุ่นเพิ่มขึ้น โดยไม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุม นี่ไม่ใช่ปัญหาเรื่องพฤติกรรมเท่านั้น แต่เป็นเรื่องของการเข้าถึงสารที่ยังไม่มีมาตรฐานความปลอดภัย
ระบบสาธารณสุขเริ่มรับแรงกระแทก
ข้อมูลจากหลายโรงพยาบาลระบุว่า มีผู้ป่วยเข้ารับการรักษาอาการแพ้หรือใช้กัญชาเกินขนาดเพิ่มขึ้น รวมถึงบางกรณีที่ต้องเข้าห้องฉุกเฉิน เพราะการบริโภคในรูปแบบใหม่ เช่น ขนมผสมสารสกัด
ผลกระทบชัดเจน: แยก ‘ผลดี’ กับ ‘ความจริง’ ออกจากกัน
ในแง่เศรษฐกิจ: ธุรกิจสีเขียวที่ยังไม่โตพอ
แม้จะมีการเปิดร้านกัญชาและผลิตภัณฑ์หลายแห่งทั่วประเทศ แต่ในความเป็นจริง ธุรกิจจำนวนมากยังไม่ได้มาตรฐาน ไม่มีระบบติดตามย้อนกลับ (traceability) และขาดการควบคุมคุณภาพแบบจริงจัง
ในแง่สังคม: การเข้าถึงที่เร็วเกินไป
จากเดิมที่มุ่งใช้เพื่อแพทย์ กลายเป็นว่าใคร ๆ ก็ซื้อหรือใช้ได้โดยแทบไม่มีข้อจำกัด สิ่งนี้ทำให้เด็กและเยาวชนตกเป็นกลุ่มเปราะบางโดยไม่ตั้งใจ
บทเรียนของการ 'ปลดล็อก' ที่ไม่มีกรอบชัด
กัญชาไม่ใช่ศัตรูของสังคม แต่เมื่อไม่มีการกำกับทิศทางและความเข้าใจที่ตรงกัน ก็กลายเป็นดาบสองคม การปล่อยให้ผู้บริโภคอยู่ในสภาวะลองผิดลองถูก จึงอาจส่งผลร้ายมากกว่าผลดี
แล้วควรเดินต่ออย่างไร?
นิยามใหม่: ‘กัญชาเพื่อแพทย์’ ต้องไม่ใช่ข้ออ้างครอบจักรวาล
การจัดระเบียบตลาดกัญชาควรกลับมาอยู่ในมือภาครัฐ ตั้งแต่การปลูก การผลิต ไปจนถึงการจำหน่าย เพื่อให้เกิดความชัดเจนในทางกฎหมาย
เน้นการศึกษา-วิจัย มากกว่าการเร่งพาณิชย์
ประเทศไทยควรลงทุนในงานวิจัยเพื่อเข้าใจผลลัพธ์ของกัญชาในระยะยาว และใช้ข้อมูลวิทยาศาสตร์มานำทาง มากกว่าใช้กระแสตลาดเป็นตัวขับเคลื่อน
การกลับมาควบคุมกัญชา ไม่ใช่แค่การออกกฎใหม่ แต่มันสะท้อนถึงคำถามพื้นฐานว่า “เราควบคุมเพื่อใคร?” ถ้าสังคมยังไม่พร้อมที่จะอยู่กับมันอย่างรู้เท่าทัน บางทีการชะลออาจไม่ใช่การถอย...แต่คือโอกาสให้เราเรียนรู้ก่อนจะเดินหน้าไปอย่างมั่นคงกว่าเดิม
ข้อมูลอ้างอิง
- กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข
- รายงานจากโรงพยาบาลรามาธิบดี ปี 2024
- งานวิจัยจาก WHO เกี่ยวกับผลกระทบของกัญชาต่อเยาวชน
