เราเคยตัดสินคุณค่าของคนจากอะไรบ้าง? ความสามารถ ประสบการณ์ ความรู้ หรือจิตใจ? แต่ในโลกดิจิทัลปัจจุบัน สิ่งเหล่านี้อาจถูกกลบด้วยยอดไลก์ แชร์ และวิว ลองเปิดมือถือขึ้นมา — ฟีดของคุณเต็มไปด้วยคลิปที่กำลัง “ไวรัล” ภาพที่ได้ยอดหัวใจนับหมื่น และคนธรรมดาที่กลายเป็นเซเลบเพียงชั่วข้ามคืน เพราะ “ระบบเลือกให้เด้งขึ้นมา”
นั่นแหละ คือพลังของอัลกอริทึม
อัลกอริทึม = ผู้กำหนดโชคชะตาใหม่?
ทุกวันนี้เราส่งต่อข้อมูลให้แพลตฟอร์มมากกว่าที่เรารู้ตัว ตั้งแต่คลิกดูคลิป ไปจนถึงเลื่อนผ่านโพสต์ ภายในไม่กี่วินาที ระบบได้เรียนรู้ว่า “คุณชอบอะไร” และจะป้อนสิ่งนั้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า
ผลลัพธ์ก็คือ — ใครที่เข้าใจระบบ ก็มีโอกาสได้พื้นที่แสดงออก ใครที่ไม่เข้าใจ อาจถูกกลืนหายไป
จาก 'สิ่งที่เราชอบ' สู่ 'สิ่งที่เขาอยากให้เราชอบ'
ลองสังเกตดูว่า บางครั้งเราไม่ได้ดูคลิปเพราะอยากดูจริง ๆ แต่เพราะมันเด้งขึ้นมาบ่อยจนเราคิดว่า "มันน่าจะน่าสนใจ"
เรากำลังเสพคอนเทนต์ที่อัลกอริทึมเลือก ไม่ใช่เราเลือก
และเมื่อยอดแชร์เป็นเหมือนรางวัล บางคนจึงเริ่มโพสต์ตามสูตร ไม่ใช่เพราะอยากเล่า แต่เพราะอยากให้ถูกเลือก
เมื่อ “คนดู” กลายเป็น “สินค้า”
อย่าลืมว่า แพลตฟอร์มฟรีนั้นไม่มีอยู่จริง สิ่งที่แลกเปลี่ยนคือ “ข้อมูล” และ “เวลา” ของผู้ใช้
อัลกอริทึมไม่ได้แค่แนะนำสิ่งที่เราอยากดู แต่มันยัง “ขายเรา” ให้กับโฆษณาอีกต่อหนึ่ง
คนจำนวนมากไม่รู้ว่าชีวิตออนไลน์ของตัวเองเป็นเหมือนสนามทดลองของธุรกิจขนาดใหญ่ ที่คอยปรับสมดุลระหว่าง “ความสนใจ” และ “การขายของ”
บางครั้ง...สิ่งที่เราแชร์อาจไม่ใช่ความรู้สึกของเรา แต่เป็นสิ่งที่ระบบอยากให้เราแชร์
คำถามคือ — เราอยากให้ชีวิตเราถูกตัดต่อด้วยอัลกอริทึมหรือเปล่า?
