เมื่อทุกประเทศเงียบ: อะไรซ่อนอยู่หลังความนิ่งของไทยและอาเซียน?

ช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา โลกเต็มไปด้วยข่าวความขัดแย้ง — จากสงครามในยูเครน การสู้รบในตะวันออกกลาง ไปจนถึงการเผชิญหน้าทางเศรษฐกิจระหว่างสหรัฐกับจีน แต่ท่ามกลางความร้อนแรงเหล่านี้ เสียงจากประเทศในอาเซียนกลับเงียบอย่างน่าประหลาด ทั้งต่อเหตุการณ์ระดับโลก และแม้แต่ประเด็นในภูมิภาคเอง เช่น ความตึงเครียดในทะเลจีนใต้ หรือสถานการณ์ในเมียนมา

ความเงียบที่ว่านี้ ไม่ใช่แค่ "ไม่มีแถลงการณ์" แต่รวมถึงการไม่ปรากฏบนเวทีโลก ไม่ปรากฏในบทสนทนาระหว่างประเทศ จนหลายคนเริ่มตั้งคำถามว่า…เกิดอะไรขึ้น?

ความเงียบไม่ใช่ความว่างเปล่า

บางครั้ง “ความเงียบ” บนเวทีโลกอาจไม่ใช่การไม่สนใจ แต่คือการเลือกที่จะไม่พูดออกมาในเวลานั้น ด้วยเหตุผลทางการทูต ความมั่นคง หรือแม้แต่ผลประโยชน์ระยะยาว ยิ่งในกลุ่มประเทศอาเซียนที่ต้องรักษาสมดุลกับทั้งจีน สหรัฐ และพันธมิตรภูมิภาคอื่น การนิ่งจึงอาจเป็นการเคลื่อนไหวในรูปแบบหนึ่ง

ไทยในฐานะประเทศกลาง: เล่นบทไหนในเวทีโลก?

หลายคนอาจรู้สึกว่าไทยไม่ค่อยมีท่าทีชัดเจนต่อประเด็นระดับนานาชาติ ไม่ว่าจะเป็นสงคราม การละเมิดสิทธิมนุษยชน หรือความขัดแย้งภูมิรัฐศาสตร์ แต่ถ้าเรามองในแง่ยุทธศาสตร์ ไทยอาจเลือกเล่นบท “ผู้ประสาน” หรือ “ผู้ไม่เลือกข้าง” เพื่อรักษาช่องทางเจรจากับทุกฝ่าย

ยกตัวอย่างเช่น การที่ไทยไม่ออกมาแสดงจุดยืนแข็งกร้าวต่อประเด็นรัสเซีย-ยูเครน ไม่ได้หมายความว่าไม่แคร์ แต่เป็นการรักษาความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และการทูตที่ซับซ้อนในหลายทิศทาง

แล้วประเทศเพื่อนบ้านล่ะ?

อินโดนีเซีย ซึ่งเป็นหนึ่งในประเทศที่มีบทบาทนำในอาเซียน ก็มีท่าทีใกล้เคียงกันคือ ไม่ยืนฝั่งใดฝั่งหนึ่งอย่างชัดเจน เว้นเสียแต่ในกรณีที่มีผลกระทบโดยตรงต่อผลประโยชน์ของตนเอง ส่วนมาเลเซีย เวียดนาม ฟิลิปปินส์ ต่างก็มี “ระดับความเงียบ” เป็นของตัวเอง ขึ้นอยู่กับบริบท

เมื่อความเงียบกลายเป็นการเมือง

ความเงียบจึงไม่ใช่เรื่องเล็ก มันสะท้อนถึงยุทธศาสตร์ของรัฐที่พยายามเล่นเกมระหว่างประเทศโดยไม่เปิดช่องให้ตัวเองเสียเปรียบ บางครั้ง ประเทศที่ไม่พูดอะไร อาจกำลังทำมากกว่าที่เราคิด

ในยุคที่ข้อมูลเดินเร็ว แต่ผลลัพธ์เคลื่อนช้า การไม่พูดอะไรวันนี้ อาจเป็นเพราะกำลังรอจังหวะที่ใช่ก็เป็นได้

บางครั้ง สิ่งที่น่าสงสัยที่สุดไม่ใช่ “สิ่งที่คนพูด” แต่คือ “สิ่งที่ไม่มีใครพูดถึง”
และในเวทีโลก…ความเงียบก็อาจดังพอจะเปลี่ยนเกมได้

แหล่งข้อมูลอ้างอิง