10 สิทธิพื้นฐานที่คนไทยควรรู้ ใช้ชีวิตอย่างรู้เท่าทันและมั่นใจ
ในสังคมที่ซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงเร็ว การรู้จัก “สิทธิพื้นฐาน” ของตนเองคือเกราะป้องกันที่สำคัญ ไม่ว่าจะเพื่อปกป้องตนเองจากการถูกเอาเปรียบ หรือใช้สิทธิเข้าถึงสวัสดิการจากรัฐอย่างถูกต้อง นี่คือสิทธิสำคัญที่คนไทยควรรู้ไว้
สิทธิสำคัญที่คนไทยควรรู้
-
สิทธิในระบบประกันสังคม (มาตรา 33, 39, 40)
- คุ้มครองกรณีเจ็บป่วย ว่างงาน ชราภาพ ทุพพลภาพ คลอดบุตร และเสียชีวิต
- สามารถตรวจสอบสิทธิและเบิกเงินได้ผ่านเว็บไซต์หรือแอป SSO
-
สิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง)
- สิทธิในการเข้ารับการรักษาพยาบาลฟรีในสถานพยาบาลที่ลงทะเบียนไว้
- รวมถึงการส่งต่อ รักษาโรคร้ายแรง และบริการป้องกัน
-
สิทธิของผู้บริโภค
- มีสิทธิได้รับสินค้า/บริการที่ปลอดภัย ไม่ถูกหลอกลวง และสามารถร้องเรียนได้ผ่าน สคบ.
- คุ้มครองโดย พ.ร.บ.คุ้มครองผู้บริโภค
-
สิทธิแรงงาน
- ได้รับค่าจ้างขั้นต่ำ เวลาทำงานไม่เกินกฎหมายกำหนด วันหยุด ลาป่วย ลาคลอด ฯลฯ
- กระทรวงแรงงานและศูนย์ดำรงธรรมเป็นช่องทางร้องเรียน
-
สิทธิด้านข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA)
- มีสิทธิไม่ให้ข้อมูลส่วนตัวถูกใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต
- สามารถร้องเรียนเมื่อถูกละเมิดได้
-
สิทธิการศึกษา
- การศึกษาภาคบังคับ 12 ปีฟรี มีสิทธิเรียนหนังสือจนถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย
- เด็กด้อยโอกาสสามารถขอทุนหรือเข้าร่วมโครงการเรียนฟรี
-
สิทธิเลือกตั้ง
- คนไทยอายุ 18 ปีขึ้นไปมีสิทธิเลือกตั้งผู้แทนท้องถิ่นและระดับประเทศ
- รวมถึงสิทธิในการลงประชามติและแสดงความคิดเห็นทางการเมืองอย่างเสรี
-
สิทธิต่อการได้รับความช่วยเหลือทางกฎหมาย
- ผู้มีรายได้น้อยสามารถขอความช่วยเหลือทางกฎหมายฟรีจากสำนักงานอัยการหรือทนายอาสา
- เช่น ค่าทนาย ค่าธรรมเนียมศาล
-
สิทธิผู้พิการและผู้สูงอายุ
- ได้รับเงินสนับสนุนรายเดือน สิทธิใช้บริการสาธารณะฟรี และความช่วยเหลือเฉพาะด้าน
- ลงทะเบียนกับสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
-
สิทธิในการร้องเรียนและแจ้งเบาะแส
-
ประชาชนมีสิทธิร้องเรียนเจ้าหน้าที่รัฐ หน่วยงานราชการ หรือร้องเรียนทุจริต
-
ติดต่อศูนย์รับเรื่องร้องเรียนของสำนักนายกรัฐมนตรี หรือองค์กรอิสระ เช่น ป.ป.ช.
