สรุปข่าวประเด็นสำคัญ: * ส้มโอไทยยังไม่สามารถส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกาได้ * สาเหตุหลักคือส้มโอไทยยังไม่ผ่านมาตรฐานการส่งออกของสหรัฐอเมริกา

ก่อนหน้านี้ “ส้มโอ” หนึ่งในผลไม้ขึ้นชื่อของไทยยังไม่สามารถส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกาได้ เนื่องจากส้มโอไทยยังไม่ผ่านมาตรฐานการส่งออก โดยตั้งแต่ปี พ.ศ.2550 เป็นต้นมา สหรัฐอเมริกาได้อนุญาตให้นำเข้าผลไม้สดของไทยได้ 7 ชนิด คือ มะม่วง ลำไย มังคุด ลิ้นจี่ เงาะ และ สับปะรด ซึ่งจะต้องได้รับการฉายรังสีก่อนส่งออกไปยังสหรัฐฯ แต่ในปัจจุบันทางประเทศสหรัฐอเมริกาได้ออกกฏระเบียบเพิ่มเติมให้ไทยสามารถส่งออกส้มโอผลสดได้ตั้งแต่วันที่ 10 พฤศจิกายน 2564 จึงเกิดเป็นโจทย์ให้นักวิจัยไทย ทำงานวิจัยนำส้มโอมาฉายแสงให้ได้มาตรฐานเพื่อส่งออก

ด้วยเหตุนี้ ทีมนักวิจัยจาก ศูนย์รวมผู้เชี่ยวชาญเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลไม้ มหาวิทยาลัยนเรศวร ได้รับทุนจาก สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (สทน.) ได้มีการพัฒนาการฉายรังสีส้มโอไทยให้ประสบความสำเร็จพร้อมส่งออกไปยังตลาดประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งถือเป็นการเพิ่มช่องทางการจำหน่ายและช่วยเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกร

รศ.ดร.พีระศักดิ์ ฉายประสาท อาจารย์ มหาวิทยาลัยนเรศวร นักวิจัยโครงการ “การศึกษาผลของการฉายรังสีต่อคุณภาพหลังการเก็บเกี่ยวมะม่วงมหาชนกและส้มโอเพื่อการส่งออกประเทศสหรัฐอเมริกา” กล่าวว่า ม.นเรศวร ได้รับการสนับสนุนทุนจาก วช. ในการดำเนินโครงการวิจัย เรื่อง “การศึกษาผลของการฉายรังสีต่อคุณภาพหลังการเก็บเกี่ยวมะม่วงมหาชนกและส้มโอเพื่อการส่งออกประเทศสหรัฐอเมริกา” เพื่อเป็นการส่งเสริมและสนับสนุนการฉายรังสีผลไม้เพื่อการส่งออกของประเทศไทยไปยังประเทศสหรัฐอเมริกา การดำเนินโครงการดังกล่าว ได้รับความร่วมมือจากสถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สทน. ดำเนินการวัดการกระจายปริมาณรังสีดูดกลืนในบรรจุภัณฑ์ (กล่องที่บรรจุส้มโออยู่ภายใน) โดยมีเจ้าหน้าที่ของหน่วยงาน Animal and Plant Health Inspection Service (APHIS) จากกระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกา มาร่วมดำเนินการรับรองผลไปเมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2566  ณ ศูนย์ฉายรังสี สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ เทคโนธานี ตำบลคลองห้า อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี โดยโครงการดังกล่าวมีเกษตรกรและผู้ประกอบการเข้าร่วม จำนวน 2 ราย ได้แก่ คุณแล โพธิ์วัด จาก สวนลุงแล และ คุณบุญเกิด มีทวี จาก ศูนย์ส่งออกส้มโอบ้านโพธิ์ประทับช้าง อำเภอโพธิ์ประทับช้าง จังหวัดพิจิตร ซึ่งได้รับการตอบรับที่ดีจากเกษตรกรและผู้ประกอบการเป็นอย่างดี

สำหรับโครงการวิจัยครั้งนี้ สทน.ดำเนินในขั้นตอนการฉายรังสี ซึ่งถือเป็นขั้นตอนสำคัญก่อนส่งออก โดยทีมนักวิจัยได้นำส้มโอหลากหลายพันธุ์มาฉายรังสีแกมมาที่ปริมาณรังสี 400 เกรย์ แล้วศึกษาความ สม่ำเสมอในการกระจายของรังสี (dose mapping) ในบรรจุภัณฑ์ส้มโอและปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพส้มโอ ภายหลังการฉายรังสีแกมมา เพื่อให้สอดคล้องกับกฎระเบียบของทางสหรัฐอเมริกา ผลปรากฏว่า dose mapping จากการทดลองและขนาดของบรรจุภัณฑ์ที่กำหนดได้รับการรับรองจากหน่วยงานบริการตรวจสอบ สุขภาพสัตว์และพืช (Animal and Plant Health Inspection Service หรือ APHIS) ของสหรัฐอเมริกา 

ถือเป็นความสำเร็จทำให้ผู้ประกอบการไทยพร้อมที่จะส่งออกส้มโอผลสดได้ ส้มโอที่ผ่านการฉายรังสีแกมมาหรือรังสีเอกซ์สามารถเก็บรักษาที่อุณหภูมิ 13 - 15 เซลเซียสได้นาน 60 วัน โดยไม่มีผลต่อคุณภาพและรสชาติเมื่อเทียบกับส้มโอที่ไม่ผ่านการฉายรังสี



ที่มา : MgrOnline